4.04.2014
Palyatif bakım tıbbın diğer alanları içinde hızlı bir şekilde yer alamaya başlayan ve gelişimini devam ettiren bir disiplindir. Aslında bu özelliği ile Acil Tıbba benzemekte ve her ikisinin de önemi 1980'lerden sonra daha iyi anlaşılmaya başlanmıştır. Günümüzde palyatif tedavi yaklaşımları ülkelerin gelişmişlik oranları ile artmaktadır. Palayatif yaklaşımlar yaşlanan nüfus artışı ile kaçınılmaz hale gelerek tıbbı uygulamalar arasında yerini almaktadır. Ülkemizin de onayladığı İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde belirtildiği gibi ''Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme, giyim, konut ve tıbbi bakım hakkı vardır'' ilkesi doğrultusunda palyatif bakımın önemi daha iyi anlaşılmış olacaktır. Palyatif bakım hizmeti, sadece tek bir kliniğin katılımı veya bu durumu üstlenmesi ile mümkün olmayacaktır. Ancak multidisipliner bir yaklaşımla palyatif bakım yapılabileceği benimsenmiştir. Palyatif hastaların çoğunluğunu kanser hastaları oluştursa da hasta dağılımı sadece bunlarla sınırlı değildir. Kanser, HIV/AIDS, motor nöron hastalıkları, muskuler distrofi, multiple skleroz ve son evre demans gibi hastalar da bu bakım içine dahil edilmektedir. Gerek palyatif hastaların dağılımı, gerekse bu hastalıkların komplikasyonları açısından hem multidisipliner hem de interdisipliner yaklaşımla sorunların üstesinden gelebilmek mümkün olacaktır.
Palyatif bakımda ölüm beklenen bir sondur. Fakat palyatif bir hastanın durumunun kötüleşmesi ile ilk gidilen yerin acil servisler olmaktadır. Yapılacak erken müdaheleler hastanın geri kalan ömrünün hayat kalitesini pozitif yönde etkileyeceği de kaçınılmazdır. Acil serviste palyatif bakımla ilgili çalışmalar kısıtlı ancak umut vericidir. Ülkemizde modern tıbbın gelişimi doğrultusunda acil servislerde göğüs ağrısı ünitesi, travma odası gibi uygulamalar yürürlüğe girmiş durumdadır. Acil servislerde bunlara ilaveten küçük palyatif odaları dizayn edilerek bu hastaların konforu artırılabilinir. Birçoğu bir başkasına bağımlı bir şekilde hayatını sürdüren palyatif hastaların acil bakım ve semptomatik tedavi almaları gereken durumlarda acil servislerde önceden tasarlanmış ergonomik ve ihtiyaçları kolaylaştıracak ayrı odalarda tedavi ve bakım almaları sağlanmalıdır. Bu hastaların değerlendirilmesi ve tedaviye yanıtları diğer hasta guruplarından daha uzun sürebileceği de göz önünde bulundurularak diğer acil servis hastalarından izole takip edilmesi bakım kalitesi ve hasta refahını artıracaktır. Palyatif hastaların acil servislere en sık başvuru sebebleri; ağrı krizi, spinal kord kompresyonu, hemoraji, vena kava süperior sendromun, hiperkalemi, hava yolu tıkanıklığı, nöbet gibi durumlardır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın ''Palyatif Bakım Eğitim'' konulu 11.12.2013 tarih ve 65470 sayılı yazısına göre doktorlar için tıp fakültesi eğitimi esnasında, hemşireler için ise hizmet içi eğitimler şeklinde planlamaların yapılması ve bu eğitimlere yer verilmesinin uygun olacağı görüşüne yer verilmektedir. Bu doğrultuda hem eğitim bazında hem de hasta bazında palyatif bakım artık tıp alanın da yerini almaya başlamıştır.
Palyatif Bakım Ekibinin Görev Alanı
- Acil servislerde palyatif hastaların bakılabileceği yerler dizayn etmek
- Palyatif eğitiminde hem tıp fakülteleri öğrencilerine hem de hemşirelik öğrencilerine ders müfredatın hazırlanmasında öncülük etmek
- Palyatif bakımdaki tıbbi gelişmeleri takip ederek güncel bilgileri acil servis hekimleri ile paylaşmak.
BAŞKAN: Doç Dr. Murat AYAN (Acil Tıp AD)
SEKRETERYA: Yrd. Doç Dr. Serhat KARAMAN (Acil Tıp AD)
ÜYELER:
Doç Dr. İsmail OKAN (Cerrahi Onkoloji)
Yrd. Doç Dr. Mehmet ESEN (Acil Tıp AD)
Yrd. Doç Dr. Halil Kaya (Acil Tıp AD)
Uzm. Dr. Ferudun Koyuncu (Acil Tıp AD)
Doç. Dr. Murat AYAN
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi
Acil Tıp A.D Başkanı