Soru hazırlama kılavuzu

ACİL TIP YETERLİLİK KURULU (ATYK)

ACİL TIP BİLGİ YETERLİLİK SINAVI
SORU HAZIRLAMA KILAVUZU

I. AMAÇ

Hekimin ilgili branşta önemli konulardaki bilgilerini ölçmek olmalıdır. Şaşırtıcı, yanıltıcı sorulardan kaçınılmalıdır.

II. SORU HAZIRLANMASINDA GENEL KURALLAR

1. Tek doğru cevaplı, çoktan seçmeli, pozitif soru hazırlanmalıdır. (Hangisi uygun/doğru)
2. Sorunun negatif olması (" Yanlıştır" , “ dışında “ veya “ değildir “ şeklinde sorulması adayın neyi doğru bildiğini tam olarak ölçemeyebilir.
3. Soru bilgiyi kullanmaya yönelik olmalı, cevaplara bakılarak tahmin ve çıkarımlar engellenmelidir.
4. Sorular acil tıp dalı yönünden bir uzmanın bilmesi gereken önemli konulardan seçilmelidir. Gerçek hayat ile uyumlu problemler ele alınmalı, aldatıcı, yanıltıcı, kompleks ifadelerden kaçınılmalıdır.
5. Dilbilgisi ve gramer açısından soru ve cevap bölümleri anlaşılır ve uyumlu olmalıdır.
6. Sorular belirli klinik tablolarda tanı yöntemleri, ek laboratuvar yöntemleri veya tedavi yaklaşımlarına ilişkin olabilir. Özellikle sıklıkla karşılaşılan sorunlar üzerinde yoğunlaşmalıdır. Uzman düzeyinde çözülmesi gereken sorunlar seçilmelidir.
7. Sorunun bilimsel denetimi yönünden textbook niteliğinde bir kaynak belirtilmesi gereklidir (Tintinalli Travma cerrahi son baskıları vb.).
8. Her soru kök-bilgi, soru cümlesi ve 4–5 şıklı cevap bölümünden oluşmalıdır.
9. Sorular aşağıdaki örneklere benzer şekilde sorulmalıdır:

En uygun tarama testi aşağıdakilerden hangisidir?

En uygun müdahale aşağıdakilerden hangisidir?

Hangi tedavi hastanın bu durumunu önlerdi?

Aşağıdaki testlerden hangisi bu bulguları öngörürdü?

Bu bulgular için en uygun açıklama aşağıdakilerden hangisidir?

En olası patojen aşağıdakilerden hangisidir?

En olası tanı hangisidir?

Tanıda bir sonraki basamak için en uygunu hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisinin tanıyı doğrulama olasılığı en yüksektir?

Hastaya en etkin yaklaşım hangisidir?

Bu hastaya yaklaşımda öncelik aşağıdakilerden hangisindedir?

Kök-bilgi bölümü: Sorunun en uzun kısmını oluşturmalıdır. Hastayla ilgili mümkün olduğunca ayrıntılı bilgi içermelidir. Hastanın yaşı, cinsi, semptom ve hikayesi, fizik muayene bulguları, tanıya yönelik laboratuar çalışmaları, tedavi yöntemleri ve tedaviye yanıt gibi özellikleri içermelidir. Bu bölümde verilen bilgi seçeneklere bakılmadan sorunun cevabının verilebilmesini sağlamalıdır.

Soru cümlesi: Anlaşılır ve kısa tek bir cümle şeklinde olmalıdır. Soru cümlesi pozitif olmalıdır. Hangisi yanlıştır şeklinde soru önerilmemektedir.

Cevap seçenekleri: a’dan e’ye kadar sıralanmış 4-5 adet olmalıdır. Kısa ve anlaşılır maddelerden meydana gelmelidir.

Cevap Seçenekleri Konusunda Öneriler:

1. Seçenekler %100 doğru ya da yanlış olmalıdır. Yanlış cevaplar da doğru cevapla aynı kategoride olmalıdır (tanı, test, tedavi, prognoz vs).
2. Cevapların tümü hemen hemen aynı uzunlukta olmalı, çok uzun cevap seçeneklerinden, şaşırtıcı veya gereksiz şekilde kompleks şıklardan kaçınılmalıdır. Doğru cevabın yanlış cevaplardan daha uzun, daha spesifik ve ayrıntılı olmamasına dikkat edilmelidir.
3. Tüm cevaplar gramer veya mantık yönünden soruyla uyumlu olmalı ve hata içermemelidir.
4. Hepsi, hiçbir gibi ifadelerden kaçınılmalıdır.
5. Bazen, genellikle, ara sıra, nadiren gibi belirsiz ifadeler kullanılmamalıdır.
6. Kök bilgi bölümünde doğru cevaba ilişkin ipucu verilmesinden kaçınılmalıdır.
7. Doğru cevap ve diğer seçenekler arasında ortak özellikler bulunmamalıdır.
8. Cevap şıklarında rakamlar kullanılıyorsa hepsi aynı tarzda olmalı, birimlerinin doğru olmasına dikkat edilmelidir. Rakamsal veriler çeşitli kaynaklara göre değişkenlik gösterebileceğinden çok kesin bilgiler dışında rakamsal şıklardan kaçınmak uygundur.

SORU TİPLERİ

Tip 1 soru: Bilginin pratikte kullanılmasına yönelik olanlar Kişinin bir sonuca varması, bir öngörüde bulunması veya atılacak adımlardan birini seçmesi....

Yorum soruları: Tablolar ya da grafikler aracılığıyla kendisine sunulan bilgiyi değerlendirerek bazı sonuçlara ( örneğin bir hastalık tanısına) varmasını gerektirir.

Problem çözme soruları: Bir durum sunar ve sınananın bu konuda bazı kararlar almasını gerektirir ( Hasta tedavisinde bir sonraki basamak, tanıda birinci basamak ve en ucuz yöntem gibi)

Soru kökü olarak klinik öykülerin kullanılması çok yararlıdır. Sınanan kişinin klinik problemleri çözmesini gerektiren sorular kullanılarak sınavın görünür geçerliliğinin arttırılması sağlanır. Soruların uç bilgilerden çok önemli bilgiler üzerinde odaklanması sağlanmış olur. Bu tip sorular ezberlenen bir bilgiye klinik durumlarda etkin olarak kullanamayan kişilerin ayırt edilmesine yardım ederler. Yapılan yeterlilik sınavlarında, soruların en az yarısı uygun soru kökü içeren tip 1 soru tipinde olmalıdır.

Örnek Sorular

1. 72 yaşında sigara içen bir erkek. Uzun süreli kontrolsüz hipertansiyonu var. Bir saattir bele yayılan şiddetli yırtıcı tarzda angina ile acile başvuruyor. Angina şiddetli olarak başlamış ve şiddeti hiç azalmamış. Ağrı için sublingual nitrogliserin alan hastada senkopa yakın tablo gelişmiş. Hastanın görünümü sinirli, soluk ve terli. Kan basıncı 160/100 mmHg ve nabız 110 vuru/dk. Juguler venöz dolgunluk yok. Sternum boyunca yayılan 2/6 şiddetinde decrescendo diyastolik üfürüm ve S4 var. Radiyal nabızlar her iki kolda eşit. EKG' de II, III ve aVF'de 2 mm'lik ST elevasyonu var. Telede mediasten genişlemiş. Bu hasta için yapılacak ilk şey nedir?

1. Ağızdan aspirin verip trombolitik tedaviye başlamak
2. Transözofageal eokardiyografi
3. İV propranolol başlanması
4. Sublingual 10 mg nifedipin
5. Primer angioplasti için hastayı kateter laboratuvarına taşımak

Tip 2 soru: Önceden ezberlenmiş bilgileri hatırlatmaya yönelik sorulardır.

Örnek sorular

1. Aşağıdakilerden hangisi class III antiaritmik ajandır?

1. Prokainamid
2. Lidokain
3. Amiodaron
4. Digoxin
5. Propranolol

SINAV SORU KONU KODLARI

Sorular hazırlanırken aşağıdaki her konu başlığı için epidemiyoloji, patogenez, klinik, tanı yöntemleri, tedavi ve komplikasyonlar, prognoz, vb. alt başlıkları içerecek şekilde soru kökleri oluşturulmasına dikkat edilmelidir. Soruların çoğunluğu aynı alt başlığa (örneğin tedavi algoritması, vb.) yönelik olmamalıdır. Burada kullanılan konu kodları “Acil Tıp Uzmanlık Eğitimi Müfredatı” temel alınarak kodlanmıştır.

010. Hastane öncesi bakım
020. Afet önce hazırlık
030. Resusitasyon
040. Resusitasyonda prosedürler
050. Analjezi-anestezi ve prosedural sedasyon
060. Acil yara bakımı
070. Kardiyovasküler hastalıklar
080. Solunum acilleri
090. Gastrointestinal aciller
100. Renal ve genitouriner aciller
110. Gebelik ve jinekoloji
120. Pediatrik aciller
130. İnfeksiyöz aciller
140. Nöroloji
150. Toksikoloji
160. Çevresel aciller
170. Endokrin aciller
180. Hematolojik ve onkolojik aciller
190. Göz, Kulak-burun-boğaz ve ağız cerrahisi
200. Dermatolojik aciller
210. Travma
220. Kemik-eklem yaralanmaları
230. Kas-iskelet hastalıkları
240. Psikososyal rahatsızlıklar
250. Özel durumlar
260. Acilde Şiddet
270. Görüntüleme
280. Paramedikal konular
290. Acil servis yönetimi ve organizasyonu