Hepimiz yaşamışızdır o duyguyu.

Hani acilin ortasında biz boğuşurken hastalarla, sarı yelekleriyle sürükleyerek sedye getiren 112 ekibini gördüğümüzde, şimşekler çakar ya gözbebeklerimizde; hep bağırmak isteriz

_ ’’Başka hastane yok mu?’’.

 Hatta kimi zaman bazı arkadaşlarımız eziyet eder.

_‘’Baksa götür, yok yok cerrahi müdahaleye, dur sedyeden indirme belki görüşülmemiştir geri göndeririz’’.

  Aslında tüm bunlar anlık streslerin sonucudur. Hepimiz de biliriz gerçeği.  112 Acil Sağlık Hizmetleri işimizin en önemli parçasıdır. Hatta belki de yapılanma modelinin yeniden gözden geçirilmesi ve entegre çalışılması gereken bir kuruluş.

  Sanıyorum 11-Eylül saldırılarına denk gelen zamanlardı. ABD savunma konseptini değiştirmiş ‘Aktif Savunma Doktrini’ ne geçmiş, artık düşmanlarını ülke dışında, oldukları yerde vuruyordu. Biz de de 112 ASH’nin kuruluşu o dönemlere denk gelir. Acil hastalara artık ilk müdahale hastane dışında oldukları yerde aktif bir biçimde yapılacaktır. Metropolleri bilmem ama ben taşrada inanılmaz komik olaylar yaşadım o zamanlar. Mesela kimi doktorlar gece nöbette evinde yatar ( o zamanlar sıkıntılı işler 112 sürgünü ile çözülürdü 112 ‘ ye gelen doktor kendini sürülmüş addederdi) ambulans önce doktorun evine uğrar oradan vakaya giderdi. Yani yine her şey Türk usulüydü. Göçün kervanı gide gide, bu günlere gelindi.

  Artık ülkemizde modern anlamda bir 112 Acil Sağlık Hizmetleri birimi var ve günden güne güçlenmekte. Personel eskiye oranla oldukça eğitimli ve donanımlı. Bunda Acil Tıp Uzmanlarının önemli katkısı var. Ve bence bu katkı artarak devam etmeli. Ama öncelikle ortak bir vizyon oluşturmak gerekiyor.

   Özellikle Aile Hekimliği sistemine geçilmesi ile birlikte sağlık müdürlükleri hem yetişmiş personelini hem de önemli oranda döner sermaye gelirlerini kaybetti. Yetişmiş doktorlu ekiplerin yerinde müdahale uygulamalarıyla bir kısım ‘hasta’ ikinci basamak sağlık birimlerine gitmeden yerinde hizmeti alıyordu. İlk başvuruda telefonla bir triaj uygulanmaya çalışılıyordu. Ancak özellikle Aile Hekimliğine geçişle bu uygulamaların hemen hepsine son verildi.

  Bütünsel yaklaştığımızda 112’lerin genel sağlık sistemi içinde ilkin bir triaj görevi olduğunu ve bununda başlı başına bir uzmanlık işi olduğunu teslim etmek gerekiyor. Daha ilk telefon konuşmasında başlayan bir triaj için oldukça titiz hazırlanmış sorular algoritmasının, bilimsel olarak doğrulanmış örgüsü içinde ulusal çapta kurgulanması gerekir. Ekip çıkarıp-çıkarmamanın bilimsel ölçütleri olmalı. Özellikle son zamanlarda rastladığımız yok ishaldi yok boğaz ağrısıydı iştahsızlıktı (yanlış duymadınız) gibi vakaların ambulansla üçüncü basamak acillere gelmesi gibi acınası durumların yaşanmasının önüne geçilmiş olur.

 Gelelim madalyonun öbür yüzüne; aslında her arayana ambulans gitmiyor ya da her vaka hastaneye taşınmıyor denilebilir ancak biz buna katılmıyoruz. Gelen vakaları biz karşılıyoruz ve biliyoruz ki performans duvarı aşılamıyor. Sağlık müdürlüklerinin gelir kalemlerinin azalması eldeki kaynakları daha ‘’etkin’’ kullanmak sonucunu doğurmuştur. 112 gelirleri bu kalemde önemli bir yer tutmaktadır. Ancak bürokratik yönetimi şirket yönetiminden ayıran temel bir ayrım çizgisi vardır; Kamusal çıkarın gözetilmesi. Bu hiçe sayılmaması gereken bir kuraldır. Unutulmasın gereksiz yere boşaltılan bir bölgedeki önlenebilir her arrest, boşa dönen her ambulans lastiği bize vicdani ve ahlaki bir sorumluluk yükler.