Geçen ay, Dubai’de düzenlenen “Global Emergency Medicine” toplantısına katıldım. Farklı bir deneyim oldu. İlk kez, bize göre doğu tarafına düşen bir ülkede bilimsel bir toplantıya katıldım. Pakistan’dan, Malezya’dan, Suudi Arabistan’dan, Bahreyn’den, ayrıca Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nden katılımcılar vardı ve buralarda acil tıp yapılanmasını öğrenme şansımız oldu. Birçok ülkenin acil tıp dernek başkanları da oradaydı ve onlarla uzun uzun görüşme fırsatımız oldu. Bir defa bu ülkelerin hepsinden daha eskiydik acil tıp uzmanlığı konusunda ve daha tecrübeli. Ancak acil tıp uzmanlığının bu ülkelerde farklı bir heyecan getirdiğini, daha yüksek bir ivmeye sahip olduğunu düşündürten bazı emareler de oldu. Yani, işe hızla başlamışlar, daha çabuk ilerliyorlar kanısı oluştu. Örneğin; Suudi Arabistan’dan bir yetkili ile görüştüğümüzde, bu kısa dönemde kendisinin 25 asistanı olduğunu, ayrıca bu ülkede en çok tercih edilen branşlardan olduğunu ifade etti. Bu branşı en başarılı öğrenciler tercih ediyorlarmış. Bunu teyit eden görüşmeler de yaptım. Bazı öğrenciler ve yeni mezun doktorlar kongreye gelmişti ve ülkemize gelip acil tıp uzmanlığı yapmayı düşündüklerini, bu konuda nasıl bir yol izleyeceklerini sordular. Bu heyecanı Pakistan, Malezya, İran gibi ülkelerde de gördüğümü ifade etmek isterim. Bu arada Suudi Arabistan’da pediatrik acil yan dalı da açılmış ve acil tıp uzmanları da yan dal yapıyorlarmış.
Kongrede birçok ülke, acil tıp konusunda kendi durumlarını anlatan bir sunum yaptı. Ülkemiz adına da bu sunumu, ATUDER Uluslararası Komite Başkanı Sevgili Polat Durukan yaptı. Ülkemiz birçok yönden çok ilerideydi. Beş yüzü aşkın uzman, 60’ı aşkın doçent, yedi acil tıp profesörü ve eğitimin yaygınlaşmış haliyle gıpta edilecek bir durumdaydık. Ancak bahsettiğim gibi onların bizden hızlı olan alanları vardı.
Gelelim konumuza.
Polat’ın sunumunda en çok ne ilgi topladı tahmin edebilir misiniz? 2009 yılında çıkardığımız tebliğ. Bunu birçok dernek başkanı istedi. Biz Türkçe olduğunu, tercüme etmenin zor olacağını söyledik.Onlar “Türkçe’sini gönderin, biz tercüme ettiririz” dediler. Bu tebliğ gerçekten bizim açımızdan da çok önemliydi. Acil tıp için dönüm noktalarından biriydi. Bu tebliğ için ben de Bakanlık bünyesinde kurulan ekipteydim yürütücü olarak. Gerçekten çok önem vermiştik. İki yıl boyunca Ankara’ya gittim geldim. Hızlı tren de yoktu. Hatta bir keresinde dönerken kaza da yaptım. Tebliğ çalışmalarını Sevgili Hocamız Alaattin Dilsiz başlatmıştı. Sonra da Orhan Koç Bey ile devam ettik. Acil tıp camiası adına hocalarımıza şükranlarımı sunuyorum. Ancak tebliğ son anda bazı rötuşlara uğrasa da, çoğunlukla bizi tatmin etmişti. Renk kodlamasıyla triyaj ilk başta çok tartışıldı, ancak bunu örnek alan ülkeler olmuş, Malezya da aynı sisteme geçmiş. Bu model olma işi gerçekten çok hoş.
Peki şimdi ne durumdayız? Tebliğ çıktı, ama çoğu yerde uygulanmayan önemli maddeleri var. Bakanlığın dibindeki hastanelerin başhekimleri bile gerekli hassasiyeti maalesef göstermediler. Birinci referans hastanemiz olan (adı bende saklı) merkez dahi gerekli malzeme ve donanımı, örneğin; ultrasonografiyi temin etmedi. Çalışma şartları açık açık yazılmış olmasına rağmen, gün geçmiyor ki periferde çalışan, mecburi hizmet yapan arkadaşlarımız farklı bir uygulamayı bize şikâyet etmesin.Yani, tebliğ çoğu yerde uygulanmıyor. Bazı yerlerde malzeme alınmıyor bazı yerlerde çalışma koşullarına uyulmuyor: Amasya, Bursa Şevket Yılmaz, Avcılar Numune vs vs. Hep nöbet sistemleri keyfi uygulanıyor. Bir şekilde denetim yetersiz. Başhekimlerimiz nasıl bu kadar vurdumduymaz oluyor (uygulamayanları kastediyorum tabii) ya da neden uygulayamıyor? Birgün bu hesap ters bir şekilde önlerine çıkabilir. Tebliği uygulamamak da önemli bir suç değil mi? Üstelik bu suç tıbbi hatalara neden oluyorsa…
Tabii ki tebliğde iyileştirilmesi gereken maddeler var. Nitekim Bakanlığımız bu konuda bir çalıştay düzenledi. Bu konudaki çalışmalarından dolayı Sayın Gültekin Bayraktar ve Sayın Aziz Küçük’e de teşekkür etmemiz gerekiyor, ancak şu anki durumuyla incelenirse, tebliğimiz boynu bükük ve paramparça.